Yeni Türk Sınai Mülkiyet Kanunu

6769 sayılı yeni Türk Sınai Mülkiyet Kanunu 10 Ocak 2017’de yürürlüğe girmiştir.
Türkiye’de 6769 sayılı yeni Sınai Mülkiyet Kanunu ile 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında KHK, 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında KHK, 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında KHK, 555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında KHK yürürlükten kaldırılmıştır.
Yapılan yasa değişikliği ile uygulamaya konulan dikkat çekici değişiklikler şöyledir:
Marka ve Coğrafi İşaretler:

• Renk ve ses korunabilecek işaretler arasında sayılmıştır ve bundan sonra marka olarak tescil edilebilecektir.

• Coğrafi İşaret olarak tescil edilmiş bulunan kelimeler için yapılan marka tescil talepleri Türk Patent ve Marka Kurumu (Türk Patent) tarafından reddedilecektir.

• Aynı veya benzer mal ve hizmetleri kapsayan benzer marka başvuruları, önceki marka sahibinin vereceği İzin Mektubu sayesinde Türk Patent tarafından tescil edilebilecektir.

• Yayına itiraz süresi 3 aydan 2 aya düşürülmüştür.

• Kötü niyetli marka tescil başvurularını önlemek adına kötü niyet iddiası nispi ret nedenleri arasında açıkça sayılmıştır.

• Türk Patent’e gerekli görmesi durumunda tarafları Arabuluculuk Yasası ışığında arabuluculuk yoluna davet etme yetkisi getirilmiştir.

• Başvuru sahibi, itiraza gerekçe markanın başvuru veya rüçhan tarihinden önceki beş yıllık süre içinde dayanak gösterdiği mal veya hizmetler bakımından kullanılmadığını def’i olarak ileri sürebilir. Bu durumda, itiraza gerekçe marka sahibi kullanımını ve/veya kullanmamaya  dair haklı sebepleri olduğunu kanıtlamak zorundadır; aksi durumda itiraza konu markaya karşı yapılan itiraz reddedilir. Kullanılmamaya ilişkin def’i marka ihlali veya marka iptal davasında da ileri sürülebilecektir. Buna göre; önceki marka sahibinin yalnızca marka tescilinden doğan hakkı marka ihlali açısından hukuki açıdan yetersiz bir savunma olacaktır; zira kullanma şartı da aranacaktır.

• Türkiye’den Madrid Protokolü yolu ile yapılan başvurular ve uluslar arası başvurularda Türkiye’ye yönlendirilen başvurular Türk Patent’e ulaştığı andan itibaren korunacaktır.

• Marka yenilemesi esnasında belirli sınıf veya mal/hizmet sınırlaması yapılabilecektir. Eski uygulamada öngörülen sınırlamalar yenilemeden önce Türk Patent’e ayrıca ibraz edilmekteydi.

• Markaların hükümsüzlüğü ve iptali, doktrinsel görüşlere uygun olarak ayrı ayrı düzenlenmiştir.-        Kanun, yalnızca marka ihlaline karşı cezai hükümler getirmektedir. Marka sahteciliği ile ilgili ceza gerektiren suçları, mal üretme veya sunma, ticari amaçlı satış, ithalat veya ihracat, satın alma, koruma, ticari amaçlı transfer veya saklama gibi tescilli markayı ihlal eden üçüncü bir şahsa, para cezasının uygulanmasının yanı sıra bir ila üç yıl arasındaki bir süre hapis cezası verilecektir.

• Bu Kanun, eski kararnamenin aksine ulusal iç hukuk yollarının tükenmesi ilkesi yerine uluslararası iç hukuk yollarının tükenmesi ilkesini benimser.

• Patent ve Marka Ofisi, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi yıl içinde, yani 2024 yılına kadar iptal talebine ilişkin idari işlemleri başlatacaktır. Bu işlemler, aşağıda belirtilen nedenlerle tescilli markanın iptalini içermektedir:

       –        Kullanmama;

       –        Marka sahibinin fiillerinin veya gerekli önlemleri almamasının sonucu olarak markanın, tescilli olduğu mal veya hizmetler için yaygın bir ad hâline gelmesi;

       –        Kamuyu aldatma (mal veya hizmetlerin özellikle niteliği, kalitesi veya coğrafi kaynağı konusunda halkı yanıltması);

       –        Tescilli markanın, Kanun’un 32. Maddesinde belirtilen : Garanti ve Ortak Marka hükümlerine aykırı kullanılması. 

Patent ve Faydalı Modeller: 

• Yeni Sınai Mülkiyet Kanunu’na göre tescilli patentlere itiraz etmek mümkündür. Önceden, itiraz etmenin tek yolu mahkeme nezdinde iptal davası açmaktı.

• Yeni sistem, kapsamlı bir inceleme yapılmaksızın elde edilebilen, yedi yıllık kısa süreli patent başvurusu ile ilgili tüm hükümleri yasaklamıştır. Kanun, zorunlu inceleme getirmiş; gerçekleşmediği takdirde başvurunun yok sayılacağını belirtmiştir.

• Artık faydalı model başvuruları için bir yenilik araştırması gerekmektedir ve başvuranlar kayıt işlemleri sırasında değişiklik yapma fırsatı bulacaklardır.

• Yeni Sınai Mülkiyet Kanunu uyarınca, üniversite kapsamında bilim alanında çalışanlar tarafından yapılan buluşlar, belirli koşullar altında üniversiteye aittir. Üniversitelerde çalışan araştırmacıların ve akademisyenlerin, KHK’da öngörülen patente tabi buluşun patentini otomatik olarak alabilmelerini sağlayan “Profesörün ayrıcalığı” kaldırılmıştır. Yeni Sınai Mülkiyet Kanunu, patent kullanımından kaynaklanan gelirin en az üçte birinin mucit araştırmacı / akademisyene ait olacağını belirtmiştir.

• Yeni Sınai Mülkiyet Kanunu, zorunlu lisans verme yollarını düzenlemektedir. Genel olarak, patent sahibi, piyasadaki rekabeti engellemek, sınırlandırmak veya yok etmek gibi ihlallerde, zorunlu lisans verilmesini isteyebilmektedir. Patentin kullanımı ülkenin piyasa ihtiyaçlarını karşılamıyorsa, patent sahibi kişiden zorunlu bir lisans vermesi talep edilebilecektir.  

Endüstriyel Tasarımlar:

• Yeni Kanun uyarınca kovuşturma amacıyla tasarım tarifnamesi yazılması zorunlu değildir ve tarifnamede verilen bilgiler koruma kapsamını etkilemeyecektir.

• Tasarımlar re’sen”yeniliğin incelenmesi” adıyla yenilik açısından incelenecektir.

• Kanun açıkça, karmaşık bir ürünün yalnızca görünür kısımlarının korunacağını belirtmektedir.

• Yayın sonrası itiraz süresi 6 aydan 3 aya indirilmiştir.

• Tasarım, ilk kez Türkiye’de kamuya açılmış ise tescilli olmayan tasarım olarak korunacaktır. Koruma süresi, tasarımın halka ilk sunulduğu tarihten itibaren üç yıldır. Tasarım korumasından elde edilen haklar, kayıtlı olmayan özdeş veya benzer nitelikteki tasarımların üçüncü kişilerce kullanılmasını önlemek için kullanılabilir.

Av. İrem ÜNAL NİZAMOĞLU